In heel wat organisaties wordt product- en proceskwaliteit jammer genoeg nog steeds met een zwart-wit bril bekeken: wanneer het product/de dienst voldoet aan de specificaties is er geen vuiltje aan de lucht, maar wanneer het product/de dienst niet voldoet aan de specificaties is het alle hens aan dek.

Niet de specificatie, wel de procesvariatie is onze vijand.

De absurditeit van dit type kwaliteitsdenken is af te lezen in onderstaande afbeelding:

Product A valt binnen de specificaties en dus is er niets aan de hand.
Product B daarentegen is slecht en wordt afgekeurd, want het valt buiten de specificaties. Nochtans zijn A en B praktisch gezien nauwelijks verschillend van elkaar. 

De correcte manier om naar dit plaatje te kijken is onderstaand schema, namelijk vanuit het perspectief van procesvariatie: zowel A als B liggen zeer ver van de doelstelling van dit proces (target), en zijn dus allebei problematisch 

De doelstelling is dus om te streven naar het reduceren van de procesvariatie. Onderstaande afbeelding geeft de doelstelling schematisch weer.

Een praktijkvoorbeeld.

Een mooi praktijkvoorbeeld dat de beide verschillende denkwijzes illustreert en de gevolgen daarvan, komt uit een voedingsbedrijf. De eindproducten worden onderworpen aan een visuele steekproef: max. 4% van de producten mogen visueel afwijken van de "perfecte vorm".

Bovenstaande tijdsgrafiek toont duidelijk aan dat de specificatie niet altijd gehaald wordt. Het is in dit bedrijf zelfs zo dat de productiemanager persoonlijk de betrokken lijnverantwoordelijke op de vingers gaat tikken wanneer de specificatie niet gehaald wordt. Het afkeuren van niet-conform product gaat immers gepaard met veel kosten en de man is ervan overtuigd dat dit te wijten is aan het onvoldoende nauwgezet werken van enkele operatoren.

Aangezien het probleem echter blijft aanhouden, neemt de productiemanager een adviseur onder de arm om "de operatoren meer te responsabiliseren". Deze adviseur kent uiteraard de basisprincipes van procesbeheersing en maakt van de beschikbare data een SPC grafiek: een grafiek die aanduidt wat de typische variatie is die eigen is aan dit proces.

De bovenstaande (SPC-)grafiek spreekt voor zich: er zijn helemaal geen "goede" of "slechte" operatoren: het proces gedraagt zich immers zeer stabiel en voorspelbaar. Alleen vertoont het te veel variatie, waardoor er dus regelmatig niet-conforme producten zullen gevonden worden. Dus is een procesverbeteringsproject aan de orde.

Samen met de operatoren wordt het productieproces geanalyseerd en slaagt men erin om meerdere tekortkomingen in het proces weg te werken. De resultaten na implementatie staan hieronder weergegeven: de procesvariatie is beduidend gereduceerd: het proces is nu perfect in staat om altijd te voldoen aan de specificatie.